Drapacz lekarski (Cnicus benedictus) to roślina jednoroczna z rodziny astrowatych, która występuje w południowej Europie i zachodniej Azji. Od średniowiecza jest uprawiana w ogrodach przyklasztornych i stosowana jako lek na zaburzenia układu pokarmowego. Teraz okazuje się, że może pomóc także w chorobach neurologicznych.
Czytaj też: Cudowna roślina, której używali Rzymianie 2000 lat temu wcale nie wyginęła? Zaskakujący trop
Naukowcy z Universität zu Köln odkryli, że knicyna obecna w drapaczu lekarskim przyspiesza regenerację nerwów i zmniejsza ból. Szczegóły opisano w czasopiśmie Phytomedicine.
Knicyna zawarta w drapaczu lekarskim może regenerować nerwy
Uszkodzone włókna nerwowe (aksony) w obwodowym układzie nerwowym mogą się regenerować, ale często nie idzie za tym całkowite przywrócenie ich funkcji. Jest to spowodowane faktem, że wspierające je komórki Schwanna przestają być aktywne po ok. 3 miesiącach. Jeśli w tym czasie nie nastąpi przywrócenie funkcji nerwów (tzw. reinerwacja), uszkodzone neurony powodują deficyty motoryczne lub ból neuropatyczny do końca życia.
Czytaj też: Ta roślina może produkować kokainę. Ale to rozwiązanie przyda się lekarzom, nie handlarzom narkotyków
Podobnie jak wiele substancji zawartych w roślinach stosowanych od stuleci w celach leczniczych, knicyna była przedmiotem licznych badań klinicznych. Wykazano, że bardzo dobrze działa na bóle brzucha i zaburzenia pracy układu pokarmowego (poprawia perystaltykę jelit i stymuluje wydzielane soków trawiennych). Badania potwierdziły także, że knicyna jest skuteczna w leczeniu zapalenia płuc w przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc (POChP) i blokuje wykrywanie bodźców bólowych przez nerwy czuciowe.
Niemieccy naukowcy zmiażdżyli nerwy kulszowe myszy, szczurów i królików, a następnie podali zwierzętom dawki knicyny lub partenolidu (chemicznie podobnego związku z roślin rodziny astrowatych). Jednocześnie hodowali neurony czuciowe zwierząt i ludzkie komórki oka (siatkówki), a następnie traktowali obiema substancjami, w celu sprawdzenia, czy sprzyjają regeneracji neuronów OUN.
Naukowcy wykazali, że knicyna promuje wzrost aksonów w neuronach czuciowych u różnych gatunków – efekt był zależny od podanej dawki. Potwierdzono, że knicyna zwiększa także średnią długość neurytów w neuronach OUN myszy i ludzi. Neuryty ostatecznie przekształcają się w aksony.
U zwierząt ze zmiażdżonym nerwem kulszowym zaobserwowano znaczną regenerację aksonów po podaniu dożylnych dawek knicyny w porównaniu z grupami kontrolnymi. Regenerację motoryczną określono poprzez obliczenie statycznego wskaźnika kulszowego (SSI), metody oceny powrotu funkcji po uszkodzeniu nerwu kulszowego w modelach zwierzęcych. Codziennie podawana knicyna znacząco poprawiła wynik SSI i wrażliwość na dotyk w porównaniu z kontrolą, przy czym pierwsza mierzalna poprawa funkcji motorycznych była widoczna już po 4 dniach od urazu. Poprawę funkcji sensorycznych można było wykryć 7 dni po urazie. Knicyna znacznie poprawiła unerwienie skóry i mięśni 10 dni po zmiażdżeniu. Doustne podanie knicyny również przyspieszyło regenerację nerwową z taką samą skutecznością jak iniekcja, podczas gdy doustny partenolid nie przyniósł żadnego efektu ze względu na jego słabą biodostępność.
Przeprowadzone badania podkreślają potencjał knicyny jako łatwo podawanego doustnie związku wspomagającego regenerację aksonów. Substancja ta wykazuje znaczny wpływ in vivo i in vitro na wiele gatunków, w tym wpływ na hodowane pierwotne ludzkie komórki nerwowe, nawet przy wyjątkowo niskich dawkach. W związku z tym knicyna jest obiecującym kandydatem do dalszego opracowywania leku, stosowanego do leczenia uszkodzenia nerwów i wspomagającego regenerację.